Simchowicz Teofil (1879–1957), lekarz neurolog i psychiatra. Ur. 3 VI w Ciechanowcu koło Warszawy, w rodzinie żydowskiej.
Maturę S. zdał w r. 1898 w VI Gimnazjum w Warszawie. Następnie studiował medycynę na Wydz. Lekarskim Cesarskiego Uniw. Warsz., gdzie uzyskał 24 XI 1905 dyplom lekarza. Po studiach podjął pracę w Szpitalu Starozakonnych, zwanym Szpitalem Żydowskim lub Szpitalem «Na Czystem». Tam do r. 1911 był asystentem w Oddziale Neurologicznym Edwarda Flataua, twórcy pierwszej w Polsce szkoły neurologicznej, i należał do najwybitniejszych jego uczniów i współpracowników. W l. 1907–10 przebywał w Klinice Psychiatrycznej E. Kraepelina w Monachium, gdzie badał histopatologię otępienia starczego pod kierunkiem A. Alzheimera w okresie, kiedy ten badacz pracował nad chorobą otępienia w wieku przedstarczym. Po powrocie do kraju został starszym asystentem w założonej w r. 1911 przez E. Flataua i przez niego następnie kierowanej Pracowni Neurologiczno-Biologicznej przy Warszawskim Tow. Psychologicznym, po kilku miesiącach przekazanej Tow. Naukowemu Warszawskiemu (TNW). Przekształcona w Zakład Neurobiologii weszła ona w skład powołanego w r. 1912 Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego przy TNW. W Zakładzie prowadzono badania w zakresie anatomii prawidłowej i porównawczej, fizjologii, anatomii patologicznej, patologii eksperymentalnej oraz terapii eksperymentalnej układu nerwowego.
W l. 1919–21 S. służył w WP w randze kapitana-lekarza i po zwolnieniu do rezerwy wrócił do pracy w Zakładzie Neurobiologii. Po śmierci E. Flataua w r. 1932 uczniowie urzeczywistnili jego ideę utworzenia Warszawskiego Instytutu Neurobiologicznego. S. został dyrektorem tej placówki otwartej w Warszawie przy ul. Puławskiej 41 oraz kierownikiem działu anatomii patologicznej i pełnił tę funkcję do wybuchu wojny w r. 1939. Poza tym był kierownikiem Przychodni Żydowskiego Tow. Dobroczynności «Pomoc Lekarska» i prowadził szeroką praktykę prywatną.
S. był członkiem sekcji neurologiczno-psychiatrycznej Tow. Lekarskiego Warszawskiego, która w r. 1921 przekształciła się w Warszawskie Tow. Neurologiczne, a następnie w r. 1938 w Oddział Warszawski Polskiego Tow. Neurologicznego. Współpracował z redakcją organu Towarzystwa „Neurologia Polska”, której był współwydawcą. W r. 1923 był współzałożycielem tow. naukowego Zrzeszenie Lekarzy Rzeczypospolitej Polskiej, skupiającego w r. 1939 600 lekarzy niemal wyłącznie pochodzenia żydowskiego. Ponadto był członkiem Warszawsko-Białostockiej Izby Lekarskiej.
S. opublikował ok. 20 prac w językach: polskim, francuskim, niemieckim i jidysz, m. in. prace o otępieniu starczym i chorobie Alzheimera w tym monografię Histologische Studien über die senile Demenz (München 1911), po polsku jako: Badania nad anatomią patologiczną otępienia starczego („Pam. Tow. Lek. Warsz.” 1912 nr 3, 4, 1913 nr 1–3, też jako całość, W. 1913). Praca ta uzyskała nagrodę w konkursie im. Romualda Piaskowskiego i została uznana jako podstawowa z tego zakresu w piśmiennictwie światowym. S. wykazał w niej na podstawie badania 108 mózgów ludzkich oraz dla celów porównawczych – mózgów zwierząt, znamienną cechę otępienia starczego, tzw. blaszki starcze w korze mózgu, które pod nazwą «Zwyrodnienia ziarnisto-wodniczkowego Simchowicza» weszło na stałe do terminologii histopatologicznej ośrodkowego układu nerwowego. Ponadto opublikował pracę: O chorobie Alzheimera i stosunku jej do otępienia starczego („Gaz. Lek.” 1913 nr 40, 41), która w rok później ukazała się w języku francuskim: La maladie d’Alzheimer et son rapport avec la démence sénile (,,Encéphale” 1914 nr 3) i O formule starczej kory mózgowej („Gaz. Lek.” 1919 nr 24 – po francusku: Sur la signification des plaques séniles et sur la formule sénile de l’écorce cérébrale, „Revue neurologique” 1924 nr 1). Dzięki tym pracom wszedł do historii neurologii jako pionier polskiej neuropatologii. Wyniki badań doświadczalnych z zakresu neuroendokrynologii ogłosił w pracy: O zmianach histologicznych w układzie nerwowym w doświadczalnie wywołanym zatruciu tyreoidynowym („Pam. Tow. Lek. Warsz.” 1915 nr 4) oraz po niemiecku jako Histologische Veränderungen im Nervensystem bei experimenteller Thyreotoxikose („Zeitschr. für die gesamte Neurologie und Psychiatrie” Bd. 31: 1916). Z zakresu kliniki neurologii opublikował m. in. O wyczerpalności odruchów ścięgnowych i o odruchach rzekomo klonicznych w chorobach zakaźnych („Gaz. Lek.” 1919 nr 6), O odruchu nosowo-ocznym i nosowo-podbródkowym („Pol. Gaz. Lek.” 1922 nr39), która ukazała się też w języku niemieckim: Über den Nasenaugenreflex und den Nasen kinnreflex, („Deutsche Zeitschr. für Nervenheilkunde” Bd. 75: 1922) oraz O postaci współczulnej choroby Redlicha–Flataua („Neurologia Pol.” T. 15: 1932). W księdze jubileuszowej Edwarda Flataua (W. 1929) S. umieścił artykuł Przyczynek do anatomii patologicznej nagminnego zapalenia mózgu, a jego biografię Edward Flatau jako anatomo-patolog w „Warszawskim Czasopiśmie Lekarskim” (1937 nr 21–22).
W czasie drugiej wojny światowej S-owi udało się przedostać do Palestyny. Tutaj uczestniczył w pomocy dla polskiego uchodźstwa i życiu polskich lekarzy. Opublikował m.in.: O sposobach wywoływania słabych lub ukrytych odruchów („Czas. Lek. Lekarzy Pol. na Wschodzie” (Tel-Aviv) 1942 nr 1). Przez ostatnie lata życia chorował na parkinsonizm. Zmarł 31 XII 1957 w Szpitalu «Hadassa» w Tel-Awiwie.
S. był żonaty z Taubą z Mendelsburgów, lekarką pediatrą i chorób wewnętrznych; był bezdzietny.
PSB (Flatau Edward); Słownik polskich towarzystw naukowych, W. 1994 II cz. 2; Almanach lekarski na rok 1932, Lw. 1932 s. 281, 415; Rocznik Lekarski RP na 1933/34 r., W. 1934; toż na 1936 r., W. 1936; toż na 1938 r., W. 1938; Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w RP..., W. 1924/25 s. 316, W. 1931 s. 190, W. 1939 s. 206; – Herman E. J., Historia neurologii polskiej, Wr. 1975; tenże, Neurolodzy polscy, W. 1958 (fot.); Parnowski T., Teofil Simchowicz (1879–1957), „Postępy Psychiatrii i Neurologii” T. 5: 1996 suplement 1 (3); Podstawy neuropatologii, W. 1981 s. 74, 458, 460; Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Materiały do jego dziejów w latach 1907–1950, Oprac. B. Nawroczyński, W. 1950; – Przewodnik informacyjno-lekarski na rok 1912, W. [b.r.w.] s. 49; – Gł. B. Lek.: Dział Zbiorów Specjalnych, Akta Izby Warszawsko-Białostockiej, teczka personalna S-a.
Krzysztof Brożek